Waarheid, geheimen en leugens - A different kind of honesty

‘Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel (Nederlands gezegde)’ en ‘Three things cannot long remain hidden: The sun, the moon and the truth' (Seneca). De derde die ik hier noem: 'A different kind of honesty' (Engels gezegde) De waarheid komt altijd boven water, dat is het algemene uitgangspunt. Ik vind het niet zo belangrijk of de leugen achterhaald wordt (door iemand anders), de waarheid moet de centrale spil in mijn denken, handelen en spreken en daarmee leven vervullen.

De leugen is overal

De meeste mensen zeggen dat ze eerlijk en oprecht zijn. Dat ze de waarheid spreken. Dat ze het goede willen doen. Dat ze zuiver en integer handelen. Gemakkelijke woorden en uitgesproken merk je wel dat ze het op dat moment sterk lijken te menen. Maar dan luister je naar de verhalen die ze vertellen en observeer je de dingen die ze doen. Het blijkt dan dat het niet juist is wat ze zeggen, uitzondering daargelaten. De leugen is gewild en ongewild overal. 

In de voorfase van dit blogdeel begon ik vooral met de analyse van het liegen. Ik realiseerde me al snel dat ik er niet uit kwam, het is een hopeloze weg om te nemen. 

De waarheid is het belangrijke

De waarheid -de werkelijkheid- dat is waar het om gaat. De eenvoud van de waarheid is overweldigend ten opzichte van de ingewikkeldheid van leugens en geheimen. Dat laat zich ook tamelijk eenvoudig verklaren: de waarheid is onveranderlijk en is wat het is, de leugens zijn veranderlijk en hebben tot doel dat te verhullen, wat nog steeds is, de waarheid. 

Dit maakt de vaststelling dat bij een leugen een waarheid bestaat maar dat bij een waarheid geen leugen hoeft te bestaan.  

Definitie van de waarheid voor dit blogdeel

Een definitie: de waarheid, een feit, de werkelijkheid, dat staat niet gelijk aan een mening. Een mening is iets wat iemand vindt. Een mening, (deskundig) gebaseerd op feiten kan de waarheid benaderen, dat is waarachtig. Een mening omdat iemand iets (emotioneel) vindt, dat is ver weg van de waarheid tenzij vanwege toeval wel de waarheid. In dit blogdeel wil ik dit kader van definitie gemaakt hebben, want een mening mag je best geheim houden, zeker wanneer die niet waarachtig is.

Een hele andere discussie is of wij mensen de waarheid (gemakkelijk) kunnen waarnemen en beschrijven. Voor dit onderwerp is het daarom beter dat het afgezet wordt tegen het liegen, want zo wordt wel duidelijk wat er bedoeld wordt: aan de ene kant dat wat is, aan de andere kant dat wat voorgespiegeld wordt. Liegen, dat is datgene dat niet de waarheid of waarachtig is. 

Accepteer de waarheid

Ik wil graag de waarheid en niets anders. Iets dat waar is, datgene heb ik gewoon te accepteren. Of dat nu positief, neutraal of negatief voor me is, dat maakt daarbij helemaal niks uit. Ik heb graag van doen met hoe het is, niks meer en niks minder. Als iets nu heel positief is, dan wil ik dat graag weten, wanneer het neutraal is, dan is het goed om te weten en wanneer het negatief is, dan wil ik het ook weer graag weten. Veel mensen hebben liever geen negatieve boodschap en dat is heel herkenbaar en begrijpelijk, maar ik denk dat je beter uitgesproken in je wens van de waarheid kan zijn en daarmee vragen aan mensen om niets anders dan de waarheid. Geen leugens, geen geheimen. 

Oprechtheid is geen gunst

Alhoewel het geen gunst zou moeten zijn dat iemand oprecht met je omgaat, wordt dat wel vaak zo gezien en dan is het maar het beste om die gunst te vragen en te bedanken wanneer gekregen.  

Liegen om te beschermen?

Sommige mensen liegen iemand wat voor om diegene te beschermen. Of ze houden daarom iets geheim, verborgen voor die ander. In de kern genomen zou ik veronderstellen dat belangrijke redenen voor mensen zijn dat ze het de ander niet durven vertellen of ze bang zijn hoe de ander zich zou voelen omdat die datgene zou weten, wellicht omdat zij zich ongelukkig zouden voelen zo een boodschap te krijgen. Ik vermoed dat veel mensen die dit lezen zich deze situatie goed in kunnen beelden en ik vermoed dat iedereen dat 'leugentje om bestwil' wel eens pleegt.

Liegen om profijt?

Een leugen kan ook een ander doel hebben. Een doel om profijt te bewerkstelligen. Bijvoorbeeld om een bepaald voordeel te genieten of een bepaald nadeel niet te ondervinden. Bijvoorbeeld iemand die z'n werkgever niet vertelt dat hij wat heeft laten vallen om geen uitbrander te krijgen. Of iemand die van een auto een motorisch defect verzwijgt om die auto voor meer geld in te ruilen.

Kwaadaardige leugens

Het kan ook zijn dat een leugen gewoonweg volkomen kwaadaardig is. Iemand liegt een ander bewust wat voor om hem te misleiden. Bijvoorbeeld een oplichter die iemand valse informatie geeft om een geldbedrag afhandig te maken. 

Eigen geheim

Mensen houden soms iets geheim voor anderen. Dat recht heeft iedereen in beginsel, maar dat recht is begrensd door andermans recht op de waarheid. Wanneer iets noodzakelijk geheim gehouden moet worden en andermans recht niet beschadigt is er niks aan de hand. Niet iedereen hoeft alles te weten wanneer dat niet van belang is voor die ander. Geheimhouding slaat om in on-oprechtheid en een andere vorm van liegen wanneer er geen feitelijke noodzaak is voor het geheimhouden anders dan bijvoorbeeld ongerede angst, schaamte of onverschilligheid en resulteert in onechtheid en valse voorspiegeling. Dan is het geheim schadelijk en is het zaak dat zo snel mogelijk te openbaren. Want dan dient het geheim niet het doel van noodzakelijke juiste bescherming, maar zorgt het voor het tegenovergestelde: zelf- beschadiging.

Geheimhouding in samenspanning 

Ook kunnen mensen samenspannen om andere mensen voor te liegen. Bijvoorbeeld een groep politici die geheim houden dat er een enorme milieuverontreiniging vastgesteld is, omdat zij herverkozen willen worden. Of een paar personen in een klas die een geheim bewaren om iemand in die klas dwars te zitten. 

Leugens zijn werkelijk overal

Wat ik hier duidelijk probeer te maken is dat leugens veelvuldig zijn en herkenbaar als zodanig zijn. En er zit een schaal in van kwaadaardigheid. Aan de ene kant de leugen om bestwil en aan de andere kant de kwaadaardige bedoeling om iemand schade aan te brengen. De andere kant op gericht, de leugen en het geheim van 1 persoon en aan de andere kant de samenspanning van meerdere personen om iets geheim te houden. Het is naar mijn mening nog verontrustender wanneer mensen samenspannen om te liegen, omdat er dan meerdere mensen zijn met een negatief doel maar bovendien, waarom is er dan niemand in die groep die constateert hoe slecht het is? En ingrijpt?

Het onderwerp is verbijsterend uitgebreid en ik moet tot mijn grote spijt constateren ook net zo wijdverspreid als uitgebreid. Mensen liegen. Ze liegen bij gewoonte, ze liegen bewust. Ze liegen omdat ze niet durven en ze liegen omdat ze voordeel willen verkrijgen. De leugen is zo onlosmakelijk met de mens verbonden en vele negatieve eigenschappen komen terug in de vorm van leugen: zwakte, kwaadaardigheid, onverschilligheid, zucht naar macht, ego en ga zo maar door.

Liegen kost onnodig veel energie

De energie die liegen kost is immens. Als je gaat liegen zal je al snel gaan overwegen wat het beste verhaal is, wat de factoren zijn die je moet veranderen, wat je wie wel en niet wijs kunt maken, enzovoort. En als je iets vertelt zal je altijd na moeten denken wat je eerder vertelde. Dat allemaal om maar niet betrapt te worden. Want op de waarheid kan je niet betrapt worden, die is er gewoon, een leugen die kan opgemerkt worden. 

Het is zo verbijsterend hoe breed verspreid leugens zijn maar het zou zo moeten zijn dat het nog verbijsterender zou moeten zijn dat al die leugens zo geaccepteerd worden. 

Overduidelijke leugens geaccepteerd 

Ik noem eens een paar dingen (een willekeurige selectie, anders wordt het te saai) die geaccepteerd worden terwijl wanneer je eventjes nadenkt, het gewoonweg niet klopt:

    • 'Bier met karakter' - De firma Grolsch verbindt een menselijke eigenschap met een product dat zij verkoopt, met als doel daar meer van te verkopen. Dat is liegen. Bier is een product en kan geen menselijke eigenschappen bezitten. 

    • 'De allernieuwste formule van Oil of Olaz helpt me jong te blijven'- waarbij een mevrouw het nieuwste, verbeterde product aanbiedt en daarbij zegt dat dat product maakt dat zij zo rimpelloos bijft. Wanneer het product nieuw en verbeterd is dan is dat niet het product dat haar er zo uit laat zien. Dat kan niet, want dat product was er nog niet. (Nog daargelaten dat al die eerdere producten die inmiddels vergeten zijn dat ook niet waren, want dan zou ze die nog wel aanprijzen)

    • 'Winnen doe je bij de postcodeloterij' Een algemene uitspraak die een leugen betreft. Statistisch wordt er flink geld verdiend aan deze loterij. De correcte uitspraak is 'Verliezen doe je bij de postcodeloterij, er is een kleine kans dat je er beter van wordt en de gedachte aan het geluk dat uw buren zou kunnen treffen en u niet kunt u voor veel te veel geld bij ons afkopen. Wij verkopen de angst van afgunst en vier met ons mee dat schande dat dit geoorloofd is vrijheid genoemd wordt!'

    • 'Dat doe je heel goed!' Een kind probeert iets maar het lukt niet echt. Beter is te zeggen: nou, blijft het proberen totdat het goed gaat, want het is goed om te proberen en oefenen totdat het lukt!

    • 'Wij vinden dat jij ergens anders een betere plek zult vinden' In een ontslagsituatie wordt zo vermeden om te zeggen wat waar is. Dat diegene gewoon onvoldoende gekwalificeerd was, of gewoon niet past bij de andere mensen in het bedrijf, of het bedrijf gewoon onvoldoende aandacht heeft gegeven aan de opleiding en introductie of domweg dat er iemand vond dat diegene weg moest. Wat heb je daaraan, iemand gaat weg en de werkelijke reden blijft verborgen. Dat is gewoon gemeen. 

Niet liegen!

Laat ik voorop stellen: LEUGENS ZIJN ONNODIG!

Aan de ene kant hebben we de waarheid, aan de andere kant hebben we de leugen. De waarheid is goed, de leugen is slecht. Niks meer, niks minder. 

Nog een keer: Liegen is fout. Liegen is slecht. 

Nog korter: Liegen is slecht!

Nu zal je mij misschien kort door de bocht vinden. Want, zo houden zoveel mensen zich voor: “Omdat ik het zelf doe, dan is het niet slecht. Want ik ben niet slecht. Dus Ed, wat je ook zegt, je hebt geen gelijk. Maar goed, ik zal je niet tegenspreken, want dat is ook niet nodig, want je punt is duidelijk, helder en goed. En je hebt geen gelijk ” 

Alstublieft: stuur mij een mail als je mij tegen wilt spreken! Maar lees eerst dit:

Wanneer het gaat 

    • om een leugentje voor bestwil, wat ben je dan aan het doen? Je onthoudt iemand de waarheid en dat maakt dat jij voor iemand anders iets bepaalt. Zou jij willen dat iemand anders iets voor jou bepaalt zonder jouw toestemming te vragen?

    • een leugen omdat je bang bent voor iemand, wat is er dan aan de hand? Als je voor iemand moet liegen, ben je dan niet sterk genoeg om zelf een betere oplossing te vinden? Als je voor je partner moet liegen, wat betekent dat over jouw partner en over jouzelf?

    • voor iemand de waarheid geheim houden terwijl hij die waarheid zou horen te weten? Steel je dan niet van iemand anders, omdat jouw reden jou toch voordeel zal geven, anders hield je toch niet geheim?

    • je liegt omdat je nadeel niet wilt ondervinden of voordeel wilt genieten? Wat vind jij er van dat iemand anders liegt om jouw nadeel te berokkenen om zelf voordeel te genieten?

Het begint met kleine leugens en geheimpjes en het gaat maar door. Wat ik probeer te zeggen, is dat het slechte van de leugen nooit opweegt tegen het goede van de waarheid. 

Wanneer je iets wordt verteld wat je fout doet, eerlijk en oprecht, heb jij de kans om je te verbeteren. Wanneer iemand ziet dat je wat fout doet en jij vraagt hoe je het gedaan hebt bijvoorbeeld, en diegene die liegt en zegt: heel goed.... dan heb jij de kans verloren om iets te verbeteren wat je fout deed. Waarvoor mag je meer dankbaar zijn, de kans om jezelf te verbeteren of een onterecht geluk dat je iets goed deed terwijl dat niet zo was?

Wat is nu kwetsend? De waarheid of iemand die iemand anders zo weinig respecteert dat hij veronderstelt dat die ander de waarheid niet aankan? Beter hetgeen dat kwetsend is maar de waarheid betreft vertellen en steun en troost bieden, dan de waarheid verzwijgen zou ik denken.

Over de puur slechte kwaadaardigheden wil ik het niet eens hebben. Die kennen we allemaal en dat is simpel en logisch genoeg. 

Jezelf voorliegen 

Een andere kant van de zaak is het liegen naar jezelf. De menselijke geest heeft de nare eigenschap dat ze zichzelf voor kan liegen. Dat liegen resulteren in geloven. Hierbij is er sprake van leugen (actief) en ontkenning van de waarheid (passief). Ik trek deze twee vormen hier eerst even samen. Omdat dit al zo'n lang blogdeel wordt, houd ik het hier wat kort en essentieel. Het zichzelf voorliegen doen mensen kennelijk omwille van het zelfbeeld, te bouwen of te onderhouden. Het nadeel is echter dat wanneer het zelfbeeld teveel afwijkt van de waarneming van anderen, er frictie ontstaat. Iemand die zichzelf andere eigenschappen toedicht dan de wereld die (objectief) ziet, die maakt dat andere mensen daarop (negatief) reageren. Daarnaast is er een tandem-werking. Degene die zichzelf voorliegt wordt vatbaar voor anderen die daarbij helpen of juist andersom: iemand gaat zichzelf ongewild voorliegen vanwege valse informatie. Bijvoorbeeld reclamemakers of bedrijven, maar ook andere mensen. Legendarisch zijn de audities van talentenjachten, waarbij iemand die totaal niet kan zingen lang voorgelogen is door zijn omgeving en in de auditie vals en buiten de maat zingt en vervolgens tot de ontdekking komt dat hij niet kan zingen. Die ontdekking is dubbel erg: de eigen toegeschreven eigenschap van kunnen zingen blijkt onwaar en al die goedbedoelde aanmoediging blijkt ook vals. Het is dan niet gek dat iemand boos en ongelukkig wordt. 

Als je jezelf voorliegt lijkt het mij onmogelijk te worden om de waarheid goed te kunnen onderscheiden en de waarheid te kunnen spreken. De waarheid begint dus gewoon eenvoudig bij jezelf en als je de waarheid in jezelf niet nastreeft, verlies je jezelf onvermijdelijk. Aan tijd, ruimte en de werkelijkheid valt niet te ontkomen. 

Jezelf voorliegen is zelfverwonding

Jezelf voorliegen of de waarheid ontkennen resulteert in een beschadiging van jezelf. De tijd is daarbij niet in je voordeel. Een leugen naar jezelf blijft je parten spelen zolang die leugen niet opgeheven is. Je leven dient altijd in overeenstemming met de werkelijkheid te zijn en dat vereist kracht, moed en doorzettingsvermogen. 

Iemand die niet met de waarheid om kan gaan als ontvanger en/of als verstrekker, die zit verstrikt in een eindeloos web van kleinere en grotere slechtheden. Maar hoe dan ook, slechtheden in je leven zijn het beste altijd zoveel mogelijk te vermijden. De slechtheid in een leven kan dan ook gereduceerd worden door het nastreven van de waarheid en het bestrijden van de leugens. 

Iedereen heeft een innerlijke stem

Een persoonlijke stem, de eigen integriteit, die gebiedt iemand om de waarheid te spreken. Om eerlijk en oprecht te zijn. Om duidelijk en zo direct mogelijk te zijn. Die eigen persoonlijke stem, die zal iedereen behoren te hebben. Ik vermoed dat door er naar te luisteren en er naar te handelen, je die stem duidelijk blijft horen en wanneer je het tegendeel doet, die stem steeds meer op de achtergrond geraakt. En jezelf steeds verder van de werkelijkheid afdwaalt.......

Waar veel anderen je voor zullen liegen kan je jezelf met jouw kritisch, objectief en individualistisch vermogen de waarheid schenken.

En om één ding duidelijk te maken: Ik lieg helaas ook regelmatig, ik ben ook slecht. Wel probeer ik om zoveel mogelijk de waarheid te spreken en goed te zijn, ongeacht het mogelijk gevolg. Een blog als dit is ook persoonlijk en ik kan oprecht zeggen dat liegen en geheimen me ontzettend veel pijn hebben gedaan, ongeacht ik mezelf voorloog en onnodige geheimen had, of er andere mensen betrokken bij waren. Maar het positieve is het leren van. Observeer, leer en verbeter!

 Leef naar de waarheid!

Met kracht, moed en doorzettingsvermogen ben je in staat om jouw leven iedere dag te leiden naar de werkelijkheid wat voor jou goed is, ongeacht wat een ander daarvan zal vinden of wat de mogelijke gevolgen daarvan zouden kunnen zijn. Angst leidt tot leugen maar angst is enkel een emotie. Angst die je de waarheid afneemt is een ziekte van onkruid woekerend in je geest en ziel.

Verloochen jezelf niet

Tot slot: het is mijn sterke geloof dat je jezelf nooit mag verloochenen. Verloochenen begint met een leugentje om bestwil om een ander en dat nalaten wat je eigenlijk zou willen en eindigt in het op een ochtend wakker worden en beseffen dat je leven helemaal niet is zoals jij dat zou willen.....

Vind altijd de kracht en integriteit om oprecht naar de waarheid te spreken, ook al komt dat eventjes niet zo goed uit. Neem de pijn en het geluk wanneer ze er zijn en stel niets uit. 

Kristalhelder

Ontvang de waarheid, hoe die ook is, als brenger van het goede nieuws dat jou in staat stelt kristalhelder in de eenvoudige werkelijkheid te leven in plaats van de schijnwereld van list en bedrog.

Want de tijd geeft en de tijd neemt af, maar wat de waarheid je geeft neemt de leugen je af

juli 2018