Is gelijkheid de juiste opvatting?
Vandaag aan de bar bij de sportschool, na een erg fijne sessie indoorcycling (een mooie term voor een aantal mensen die op vrij professionele hometrainers op muziek en met discolampen zichzelf aan het afbeulen (lijken te) zijn) werd er een gesproken over een omgebouwd zebrapad in Winschoten in het kader van de homo-emancipatie. Natuurlijk, dat is spreektaal en 'men' zou liever zien (zo leerde ik laatst) holebi; voor wie daar niet in thuis is, hier een link naar het juiste Wikipedia artikel: Holebi Wikipedia Het Streekblad blijkt er een artikel aan gewaagd te hebben, te vinden onder de volgende link: artikel Streekblad. Op de terugweg naar huis, op de fiets uiteraard, dacht ik na over wat ik nu vind van het aanbrengen van kenmerken in het straatbeeld om een bepaalde groep te steunen.
Het bracht me om dit artikel te schijven over gelijkheid. Nu is op dit moment mijn gedachtengang nog niet compleet en al schrijvende zal de redenatie wel duidelijk worden. Is dit een standpunt, wellicht. Is dit een definitief en uiteindelijk standpunt? Ik vermoed van niet, want zoals ook de wereld altijd verandert verander ik mee zolang ik leef. Het hebben van te vaste uitgangspunten over alles maakt persoonlijke groei waarschijnlijk erg moeilijk, zo niet onmogelijk. Enkel over onderwerpen waar een duidelijk onderscheid gemaakt kan worden tussen waarheid en onwaarheid is maar een standpunt mogelijk. Waar het een mening betreft, mag deze best bijgesteld worden bij veranderend inzicht.
Waar het me naar toe brengt om nu dieper op in te gaan, is gelijkheid. Meer gericht op welke gelijkheid ik doel: In onze maatschappij, in onze cultuur, staat gelijkheid vaak voorop als het heilig beginsel in onze samenleving. De gelijkheid is hetgeen ervoor moet zorgen dat de bevolking gelukkig kan zijn, nietwaar? En gelijkheid moet ervoor zorgen dat elke burger gelijke kansen en gelijke mogelijkheden heeft, ongeacht afkomst, sociale omgeving, voorkeur enzo, toch?
Dit is eenvoudig aangenomen. Gelijkheid komt op me over als (erg) belangrijk in de huidige Westerse cultuur en zou de borg zijn voor een juist georganiseerde samenleving.
Wanneer ik er niet over nagedacht zou hebben, zou het (wat een resultaat is van mijn opvoeding) eenvoudig simpelweg beaamd worden door mij. Maar ik ben het er niet eenduidig mee eens!
Ieder mens is gelijk. Daar ben ik het volkomen mee eens. Het maakt niet uit, wie je bent, wat en hoe je doet. En met wie je het doet. Uiteindelijk komt het er op neer dat ieder mens behoort tot de groep mensen op deze wereld en dat iedereen gelijk voor mij is. En gelijk besef ik me dat het al misgaat, want ik weet dat er mensen zijn, waarvan je aan mag nemen dat zijn zich minder gelijk achten. En dan zou het respectloos zijn om dat te negeren. Ik veronderstel namelijk, navragen heb ik het niet gekund, dat mensen als bijvoorbeeld Poetin of een dictator het niet met mij eens is. George Orwell schreeft het midden vorige eeuw al: "Sommigen zijn meer gelijk" (uit: Animal Farm: "Some are more equal")
Maar goed, laten we de uitzondering de regel bevestigen en het maar even aannemen dat mijn basisveronderstelling dat voor mij ieder mens gelijk is een juiste omgang met de wereld betreft.
Het is heel menselijk om te generaliseren en om groepen in te delen. Dat is een eenvoudige manier om gedrag, benadering en omgang met mensen snel en efficiënt te organiseren. Het begint al vroeg in de opvoeding. "Dat is een jongetje en dat is een meisje. Dat zijn de volwassenen en dat de opa's en oma's." En het gaat door. De mensheid maakt nogal wat groepen. Bijvoorbeeld de jongeren, maar ook de joden. En de marokkanen en de turken. (heel bewust gebruik ik hier geen hoofdletters). De mens wordt geconfronteerd met groepen maar ook generaliseren. In positieve, maar ook in negatieve zin. Bijvoorbeeld, homo's kunnen goed dansen en zijn heel creatief, bejaarden zijn lief en wijs. En hierbij heb ik geen zin om de negatieve kant van het generaliseren te concretiseren, het is een persoonlijke overtuiging om negativisme zoveel mogelijk te beperken.
Andere vormen van groepen zijn minder vrijblijvend. Bijvoorbeeld de gelovigen. Islamieten, joden, christenen en ook andere geloven hebben een eigen subcultuur. En daarbij zijn er natuurlijk ook de atheïsten en zo nog wel wat meer (on)gelovige vormen. Deze geloven zoeken soms onderscheid in de samenleving door zaken als kleding of uitingen.
En dan hebben we het nog niet eens over groepen die vooroordelen door het zelf groepen vormen in het leven roepen.
Ik ben geen voorstander of tegenstander van groepen. Ik ben absoluut tegenstander van generaliseren. Wel heb ik vastgesteld dat groepen mensen dingen laten doen die soms heel goed zijn, maar soms ook heel slecht. In beide gevallen komt het me voor dat leden van zo'n groep ofwel denken dat hun groep met zich meebrengt dat ze op een bepaalde manier moeten handelen, of zij willen dat de andere leden van die groep ook zo gaan handelen. Wat ik me dan afvraag, hoe kunnen leden van zo'n groep voor zichzelf op de juiste manier handelen? Want, zo vind ik, echt juist handelen kan je alleen vanuit je eigen, persoonlijke overtuiging. Natuurlijk, andere mensen kunnen inspirerend werken en een hulp bieden om een mening te vormen, maar volgens mij kan een persoon dat alleen zelf. Dus een groep zal altijd ruimte moeten brengen voor de leden van de groep om voor zichzelf te denken.
We waren begonnen met gelijkheid. Ieder mens is gelijk. Maar waarom gaat een mens dan generaliseren en groepen vormen en deelnemen aan groepen?
Wanneer ieder mens gelijk is is tegelijkertijd voor mij ieder mens uniek en een individu. En dan komt het, wanneer ieder mens uniek en een individu is, dan is eenieder ongelijk aan een ander. En dan komen we wederom op bekend terrein. Gelijkheid bestaat niet wanneer ongelijkheid besloten is in de menselijke natuur.
De mensheid wordt geacht voor elkaar te zorgen nietwaar? Want alle mensen zijn gelijk, dat is het toch? Maar als we goed vast kunnen stellen dat ieder mens uniek is en dus niet gelijk aan de ander, dan zou het niet kloppen. De gelijkheid heeft dan alleen een functie voor het maken van onderscheid tussen alles wat mens is en wat niet mens is.
Terug naar de homo-zebra. Of, laat ik mezelf corrigeren, de holebi oversteekplaats. Aan de ene kant heeft het tot doel om de gelijkheid van Holebi-mensen aan de andere mensen te onderstrepen, met als groter doel hun bestaan in deze maatschappij te vereenvoudigen, maar aan de andere kant vind ik het raar. Want door het vormen van een groep en als dusdanig maatschappelijk op te treden, wordt nadruk gelegd op hetgeen hen doet verschillen van anderen. En tegelijkertijd wordt er een symbool van gekozen.
Ik vraag mij dan af of het niet gewoon beter is om het gedachtengoed dat ieder mens verschilt en uniek is en daarmee gelijkheid een onjuist beginsel is wellicht beter onder de aandacht gebracht had kunnen worden. En ten tweede, waarom niet de nadruk leggen op hetgeen mensen verbindt in plaats van wat hen verdeelt of afzet. Alhoewel het leuk is om deze uiteenzetting eens te maken, merk ik dat individualisme door veel mensen als eng ervaren wordt. Naar mijn mening onterecht. Veel mensen vinden collectivisme een belangrijke waarde in de samenleving.Verdere informatie over collectivisme: artikel collectivisme
Waar de cultuur van de gelijkheid heilig is maar deze gelijkheid niet bestaat, prevaleert vind ik een meer individualistische gedachtengang.
Hierbij nog opgemerkt dat er meerdere individualistischer denkwijzen zijn, waaronder het objectivisme. Objectivisme is een wijze van individualistisch denken op basis van de werkelijkheid, de feiten. Wie weet, komt mijn standpunt hierover nog eens aan bod in een ander blogdeel. Voor wie zich er voor interesseert: Objectivisme volgens Ayn Rand.
Laat ik gewoon maar doorgaan met mijn gewoonte om ieder mens als individu te behandelen (ook degenen die bewust kiezen voor collectivisme of onbewust deelgenoot van dat collectivisme zijn geworden) en te benaderen en daarmee te proberen eenieder op de juiste wijze te bejegenen! En hierbij opgemerkt, deel mij nou niet in bij de individualisten 
oktober 2016
